Tuyến đường sắt Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh ta dài 41,15km; đường chính tuyến từ Km72+100 (xã Mỹ Thuận, Mỹ Lộc) đến Km 113+250 (xã Yên Bằng, Ý Yên). Toàn bộ đường chính tuyến đều chạy song song với các Quốc lộ 10 và 21 có lưu lượng vận tải lớn, phức tạp; mật độ và tốc độ chạy tàu đều cao (bình quân 30 chuyến/ngày đêm; trên tuyến có khu gian đạt vận tốc chạy tàu 70-80km/giờ). Không những thế tuyến đường sắt còn chạy qua nhiều khu đông dân cư, trong đó có nhiều địa bàn vì thuận tiện cho sinh hoạt, giao thương hàng hoá của các hộ dân nên còn xảy ra tình trạng lấn chiếm hành lang an toàn giao thông (ATGT) đường sắt, toàn tuyến còn nhiều đường ngang dân sinh, lối đi tự mở trái phép qua đường sắt. Ðó là những nguyên nhân dẫn tới nguy cơ gây mất ATGT đường sắt.

Công ty Cổ phần Đường sắt Hà Ninh đầu tư nâng cấp đoạn đường sắt nằm trên địa phận huyện Vụ Bản.

         Trước thực trạng trên, để góp phần đảm bảo trật tự ATGT đường sắt, thực hiện Quyết định số 358/QÐ-TTg ngày 10-3-2020 của Thủ tướng Chính phủ, Ban ATGT tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch thực hiện đảm bảo trật tự hành lang ATGT và xử lý dứt điểm lối đi tự mở qua đường sắt trên địa bàn tỉnh. Với mục tiêu chủ yếu là kéo giảm tai nạn giao thông đường sắt từ 5% đến 10% hàng năm; hạn chế thấp nhất tai nạn giao thông đường sắt đặc biệt nghiêm trọng; đến hết năm 2025 xóa bỏ toàn bộ các lối đi tự mở qua tuyến đường sắt Bắc - Nam trên địa bàn tỉnh. Thực hiện Kế hoạch của UBND tỉnh, Ban ATGT tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo các sở, ngành thành viên và UBND các huyện: Vụ Bản, Mỹ Lộc, Ý Yên và thành phố Nam Ðịnh tích cực, quyết liệt, chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp để xoá bỏ điểm đen mất ATGT đường sắt. Trong đó, Ban ATGT tỉnh đã phối hợp với UBND các huyện tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự ATGT đường sắt, phổ biến Luật Ðường sắt năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật. Phòng Cảnh sát Giao thông (Công an tỉnh) đã biên soạn tài liệu, phối hợp với Công an các huyện, thành phố tổ chức tuyên truyền lưu động tại các địa bàn, vị trí trọng điểm nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông khi đi qua đường sắt. Công ty Cổ phần đường sắt Hà Ninh phối hợp với UBND các huyện, thành phố Nam Ðịnh chỉ đạo các xã, phường, thị trấn tuyên truyền Luật Ðường sắt và các văn bản quy phạm pháp luật tới các hộ dân sinh sống kinh doanh ven đường sắt theo hình thức phát tờ rơi. Phối hợp với Thanh tra Cục Ðường sắt Việt Nam tổ chức tuyên truyền các quy định của pháp luật về công tác đảm bảo trật tự ATGT đường sắt tại các trường học. Cùng với công tác tuyên truyền, Ban ATGT tỉnh giao Công an tỉnh chỉ đạo Phòng Cảnh sát Giao thông, Công an các huyện Ý Yên, Mỹ Lộc, Vụ Bản, thành phố Nam Ðịnh chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, Công ty Cổ phần Ðường sắt Hà Ninh, Công ty Cổ phần Thông tin - Tín hiệu đường sắt Hà Nội, Ðội thanh tra An toàn đường sắt số 3 tổ chức khảo sát thực trạng các đường ngang, đường dân sinh, tuyên truyền nhắc nhở và xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm hành lang ATGT đường sắt. Công tác giải tỏa vi phạm hành lang ATGT đường sắt cũng được triển khai tích cực, hiệu quả góp phần hạn chế, kéo giảm tai nạn giao thông đường sắt. Sở GTVT đã hoàn thành hồ sơ trình Tổng cục Ðường bộ Việt Nam đồng ý xử lý 3 vị trí “điểm đen” đoạn qua địa bàn huyện Ý Yên gồm: từ Km127+900 đến Km128+480 (thuộc địa phận các xã Yên Ninh, Yên Tiến); Km131+550 (nút giao Cao Bồ, địa phận xã Yên Hồng) và Km133+820 (địa phận xã Yên Bằng) trên tuyến Quốc lộ 10. Ðây là các vị trí hay xảy ra các vụ tai nạn giao thông do có nhiều điểm giao cắt giữa đường sắt và đường bộ trong khi cốt đường sắt và đường bộ có độ chênh lệch lớn tạo xung đột giao thông; mật độ phương tiện tham gia giao thông trên Quốc lộ 10 cao. Trong năm 2020, Công ty Cổ phần Ðường sắt Hà Ninh đã tích cực phối hợp với UBND, Ban ATGT huyện Ý Yên và thành phố Nam Ðịnh hoàn thành giải tỏa các điểm vi phạm hành lang ATGT đường sắt trên địa bàn huyện Ý Yên (đoạn từ Km103+500 đến Km111+635); phối hợp UBND phường Văn Miếu (thành phố Nam Ðịnh) giải tỏa vi phạm đường sắt tại vị trí Km87+030 đến Km87+700. Công ty đã phối hợp với Ban ATGT tỉnh và Ban ATGT các huyện, thành phố duy trì hoạt động cử người cảnh giới, chốt gác ATGT tại 12 vị trí giao cắt nguy hiểm trên địa bàn trong đó huyện Mỹ Lộc có 3 vị trí; thành phố Nam Ðịnh và huyện Ý Yên mỗi đơn vị có 4 vị trí; huyện Vụ Bản có 1 vị trí. Ðưa vào khai thác, sử dụng 4 đường ngang phòng vệ bằng cảnh báo tự động có lắp đặt cần chắn tự động tại Km76+405 xã Hiển Khánh, Km97+450 và Km 97+790 xã Liên Minh (Vụ Bản); Km 106+075 xã Yên Tiến (Ý Yên) và 1 đường ngang chuyển từ phòng vệ bằng biển báo lên có người gác tại Km107+450 xã Yên Tiến (Ý Yên). Công ty cũng phối hợp với UBND thành phố Nam Ðịnh giải phóng mặt bằng để xây dựng đường gom từ Km84+100 đến Km84+833 thuộc địa bàn phường Lộc Hòa; dồn một số lối đi tự mở để đi chung tại địa bàn xã Lộc An. Cùng với đó, Công ty đã đầu tư nâng cấp đoạn đường sắt nằm trên địa phận huyện Vụ Bản (từ Km94+200 đến Km 98+700), thay 256 thanh ray P50, lắp đặt 6.209 thanh tà vẹt và phụ kiện đồng bộ; bổ sung 7.604m³ đá ba lát nhằm đảm bảo tàu chạy êm thuận. Ðầu tư nâng cấp các công trình thiết yếu đoạn tuyến đường sắt từ Km73+332 thuộc xã Mỹ Thuận (Mỹ Lộc) đến Km111+405 thuộc xã Yên Bằng (Ý Yên) bằng nguồn vốn trung hạn dành cho đường sắt với các hạng mục: đặt thêm đường ga Cát Ðằng (Ý Yên); xây dựng mái che, ke ga Nam Ðịnh, nâng cấp, cải tạo nền đường, kiến trúc tầng trên của đoạn đường sắt trên, xây dựng đường gom và hàng rào đoạn thuộc phường Văn Miếu, xã Lộc An (thành phố Nam Ðịnh) và đoạn qua xã Yên Tiến (Ý Yên)... Ngoài ra, các lực lượng chức năng Công an tỉnh, Thanh tra Giao thông quyết liệt tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Năm 2020, lực lượng Cảnh sát Giao thông (Công an tỉnh) đã lập biên bản xử lý 125 trường hợp vi phạm trật tự ATGT đường sắt, phạt tiền 110,2 triệu đồng.

         Ðể thực hiện tốt các giải pháp bảo đảm trật tự ATGT đường sắt, trong thời gian tới, Ban ATGT tỉnh yêu cầu các ngành thành viên, UBND các huyện và các địa phương có đường sắt đi qua thực hiện nghiêm các giải pháp: kiên quyết đấu tranh, xử lý ngăn chặn việc mở đường dân sinh qua đường sắt đấu nối trực tiếp vào đường chính, đảm bảo ATGT tại các điểm giao cắt giữa đường bộ, đường sắt; cương quyết không để phát sinh thêm lối đi tự mở trái phép qua đường sắt; chủ động lập kế hoạch, thực hiện lộ trình xóa bỏ đường dân sinh, lối đi tự mở trái phép, xây dựng đường gom dọc tuyến đường sắt. Tăng cường công tác phối hợp với ngành Ðường sắt triển khai công tác xã hội hóa thực hiện nhiệm vụ cảnh báo, đảm bảo trật tự ATGT đường sắt tại các điểm giao giữa đường bộ với đường sắt có nguy cơ cao xảy ra tai nạn giao thông./.